Jangan mudah melenting atau cepat melatah andai wanita yang anda kenali sebagai seorang yang sabar atau periang boleh berubah emosinya secara tiba-tiba. Perubahan ini mungkin menyebabkan mereka menjadi seorang yang begitu sensitif, mudah marah, cepat tersinggung atau sebagainya. Tidak kira siapa pun wanita terbabit sama ada ibu, kakak, adik, isteri, teman wanita, bahkan yang bergelar nenek sekalipun boleh mengalami perubahan emosi seumpama ini.
Hakikatnya ialah bukan mudah menjadi seorang wanita. Namun, inilah yang harus dilalui oleh wanita dalam meniti setiap fasa kehidupan mereka. Bermula dari peringkat bayi, kanak-kanak, remaja, dewasa hinggalah mencecah ke usia emas, terlalu banyak perubahan fisiologi dan biologi yang harus dilalui oleh seseorang wanita. Andai kurang persediaan dan pengetahuan mengenai setiap fasa perubahan ini, banyak masalah boleh timbul. Masalah bukan saja dihadapi oleh wanita terbabit, malah kepada orang yang rapat dengan mereka.
EMOSI WANITA DPENGARUHI HORMON
Perubahan ini biasanya tidak disedari oleh ramai wanita. Sebaliknya, ia lebih banyak dikesan oleh mereka yang hampir dengan wanita terutama pasangan mereka. Salah satu aspek yang mungkin tidak difahami oleh sebahagian besar wanita, mahupun mereka yang berada di sekelilingnya, ialah emosi seseorang wanita. Ini kerana emosi dan perasaan seseorang wanita banyak dipengaruhi oleh hormon yang terdapat dalam tubuhnya. Bagaimanapun, para penyelidik masih dalam kajian mencari punca mengapa wanita begitu mudah terdedah pada perubahan emosi. Tidak menafikan kurangnya pemahaman berhubung perubahan emosi wanita boleh menjadi salah satu faktor yang menyumbang kepada penceraian. Emosi wanita banyak dipengaruhi oleh hormon-hormon tubuh mereka.
HORMON ESTROGEN & PROGESTERON KUASA BESAR KEHIDUPAN WANITA
Dua hormon utama yang terdapat dalam tubuh wanita ialah hormon estrogen dan progesteron. Kedua-dua hormon ini mempunyai kuasa dan pengaruh yang cukup besar dalam setiap fasa kehidupan seseorang wanita. Sekiranya berlaku ketidakseimbangan pada hormon-hormon ini, maka ia boleh menyebabkan perubahan terutama kepada mood wanita terbabit. Hormon ini dihasilkan oleh kelenjar ovari. Penghasilannya dipengaruhi oleh sebahagian hormon yang dirembeskan oleh kelenjar pituitari dalam otak.
Peranan kedua-dua hormon ini bukan sekadar hanya mengatur pusingan haid seperti perubahan pada dinding rahim dan pengeluaran darah haid. Pada masa yang sama hormon-hormon ini mempunyai kesan pada tisu-tisu tubuh. Ini termasuklah buah dada, tulang, pembuluh darah, jantung, saluran usus, pundi kencing dan kulit. Ketidakseimbangan hormon-hormon estrogen dan progesteron boleh menyebabkan perubahan kepada wanita terbabit. Ini termasuklah perubahan tingkah laku atau emosi yang menyebabkan mereka menjadi seorang yang mudah sensitif, tertekan, mudah marah atau mengalami kemurungan. Bagaimanapun, bukan semua wanita mesti melalui perubahan emosi. Pusingan haid, kehamilan, keadaan selepas bersalin, ketidaksuburan dan menopaus boleh mengakibatkan perubahan mood yang menyebabkan seseorang wanita seolah-olah mengalami kemurungan. Malah, para penyelidik turut mengesahkan bahawa hormon boleh mempengaruhi pengeluaran endorfin yang berfungsi mengawal emosi dan mood.
TIGA FASA KEHIDUPAN YANG MENYEBABKAN WANITA BOLEH MENGALAMI PERUBAHAN KETARA IALAH:
- FASA SEBELUM PUSINGAN HAID (PRE-MENSTRUAL SYNDROME – PMS)
Di seluruh dunia, berjuta-juta wanita menganggap apa yang berlaku setiap bulan umpama satu pusingan jam biologi. Keletihan, mudah tersinggung, perut kembung, masalah jerawat dan sebagainya sering kali dikaitkan dengan pusingan haid. Sehingga hari ini belum ada satu teori yang berjaya membuktikan mengapa wanita mengalami perubahan mood atau emosi setiap kali mereka hampir dengan fasa pusingan haid mereka. Bagaimanapun, ia dikaitkan dengan perubahan hormon yang menimbulkan tindak balas abnormal. Gejala PMS biasanya terjadi seminggu sebelum seseorang wanita mengalami pusingan haid.Ia akan hilang beberapa hari selepas haid berlaku. Gejala-gejala ini hanya sementara waktu dan tidak begitu mengganggu rutin harian seseorang wanita. Ia merangkumi gangguan pada psikologi, perut, kulit, kandungan cecair pada badan dan lain-lain. Ini termasuklah perubahan dari segi selera makan, kemaruk makan, jerawat, mood terganggu, gangguan tidur dan emosi terlalu sensitif.
- FASA SELEPAS MELAHIRKAN ANAK
Fasa ini yang juga dikenali dalam istilah perubatan sebagai post partum depression (PPD) merupakan satu keadaan di mana wanita mengalami kemurungan selepas melahirkan anak. Penurunan hormon estrogen yang mendadak selepas bersalin dikatakan faktor yang menyumbang kepada masalah seumpama ini. Ketidakseimbangan hormon boleh berlaku kepada semua wanita, namun mereka yang tidak menanganinya dengan baik boleh mendapat psikosis.
PPD boleh terbahagi kepada tiga kategori:
PPD Baby Blues
Seseorang wanita boleh termasuk dalam kategori ini sekiranya mereka mengalami perubahan emosi atau mood dalam tempoh dua minggu selepas melahirkan anak. Bagaimanapun, bukan semua wanita yang melahirkan anak melalui fasa seperti ini. Wanita di Barat dikatakan lebih ramai mengalami fasa ini berbanding wanita Asia dengan anggaran sebanyak 80 peratus. Wanita yang mempunyai masalah dalam rumah tangga dan mengalami banyak komplikasi semasa hamil lebih terdedah kepada risiko ini. Risiko ini meningkat sekiranya mereka pernah mempunyai sejarah PPD. Gejala yang dialami ini biasanya akan hilang selepas sepuluh hari. Biasanya wanita terbabit akan mengalami gejala seperti:
- kesedihan
- menangis lebih daripada biasa
- lebih sensitif
- mudah tersinggung
- rasa berdebar-debar
PPD Kemurungan
Masalah ini kebiasaan dialami dalam tempoh sebulan selepas bersalin dan terus berlaku dalam tempoh beberapa bulan.Mereka yang menghadapi masalah ini perlu diberi bantuan. Mereka memerlukan rawatan kaunseling, terapi psikiatri dan sokongan emosi ahli keluarga. Wanita yang dikategorikan dalam kumpulan ini mengalami gejala-gejala seperti:
- Perasaan putus asa
- Tidak boleh memberi tumpuan
- Gangguan ingatan
- Perasaan bersalah
- Rutin harian seperti makan terganggu
PPD Psikosis
Di kalangan masyarakat Melayu, PPD psikosis dikenali sebagai penyakit gila meroyan. Individu terbabit mengalami gejala seperti pesakit mental. Seperti juga PPD kemurungan, individu yang mengalami penyakit gila meroyan perlu menerima bantuan dan rawatan. Antara gejala-gejala yang dialami ialah:
- Mendengar suara-suara halus
- Tingkah laku yang pelik seperti gelak atau bercakap seorang diri
- Kekeliruan yang ketara
- Sentiasa dalam keadaan ketakutan
- Memiliki tenaga fizikal yang begitu kuat
- Mengalami kesukaran untuk tidur
- Keinginan untuk membunuh diri
- FASA MENOPAUS (PUTUS HAID)
Menopaus merupakan satu perubahan biologi yang normal apabila ovari wanita tidak lagi menghasilkan dua hormon wanita, estrogen dan progesteron. Perlu difahami bahawa menopaus bukan sejenis penyakit. Ia adalah satu titik perubahan yang harus diterima secara positif oleh seseorang wanita, baik dari segi emosi mahupun fizikal. Bagaimanapun, menopaus boleh menjadi salah satu punca utama kemurungan. Menopaus boleh berlaku apabila seseorang wanita mencapai usia dalam lingkungan umur pertengahan 40-an hingga lewat 50-an. Menopaus menyebabkan wanita mengalami perubahan hormon. Penghasilan hormon estrogen mula berkurangan dalam tempoh beberapa tahun sebelum menopaus. Perubahan pada penghasilan hormon ini boleh menyebabkan seseorang wanita mengalami perubahan emosi seperti:
– kemurungan (bergantung kepada tahap keterukan)
– cepat marah
– mudah tersinggung
– sukar tidur
– rasa panas
– pelupa
– Sesetengahnya mengadu sentiasa rasa sedih atau sakit-sakit badan
– fikiran bercelaru
Bagi menangani masalah ini, wanita boleh mendapat rawatan terapi gantian hormon (HRT). Menopaus mungkin dianggap oleh sebahagian besar wanita sebagai fasa yang terpaksa dihadapi apabila mereka melangkah usia tua, tetapi ia juga mempunyai banyak kebaikan. Mereka kini bebas daripada belenggu pusingan haid pada setiap bulan. Wanita harus menerima menopaus sebagai satu titik permulaan kehidupan baru dalam hidup mereka.
Sumber: Pakar perunding obstetrik dan ginekologi, Dr. Suraya Arshad & internet
